Starkware là gì? Các giải pháp nổi bật của Starkware

Starkware là gì? Đặc điểm, sản phẩm và hệ sinh thái của Starkware có gì nổi bật? Cùng tham khảo bài viết sau để nắm được những giải pháp nổi bật mà Starkware đem lại nhé!

Sự vươn mình của các giải pháp layer 2 là vô cùng quan trọng để giúp những dự án có thể đối mặt với cuộc thanh trừng đầy khốc liệt của Ethereum 2.0. Trong số đó, Rollup được đánh giá cao hơn hẳn so với những giải pháp mở rộng khác. Bên cạnh những dự án sử dụng Optimism Rollup như Optimism hay Arbitrum, ZK Rollup cũng đang có những bước tiến rất quan trọng để chứng tỏ được vị thế của mình. Starkware là một trong số đó.

Starkware là gì?

Starkware được thành lập vào tháng 1 năm 2018, hay còn được gọi là Starkware Industries. Eli Ben-Sasson là nhà sáng lập của Starkware, đồng thời cũng là đồng sáng lập của STARK & Zcash. Bằng cách sử dụng công nghệ STARK và zero-knowledge proof, Starkware có thể giúp cải thiện được khả năng mở rộng và quyền riêng tư của các Blockchain.

Starkware được nhận xét là một trong những tổ chức hàng đầu có khả năng nghiên cứu và triển khai công nghệ zero-knowledge proof. Kể từ khi thành lập đến nay, Starkware đã huy động được khoảng $111M vốn chủ sở hữu và $12M từ Ethereum Foundation. Một số dòng Funding Rounds của Starkware có thể được kể đến như sau:

Seed Round (1/2018): Huy động được $6M (vốn chủ sở hữu) từ MetaStable, Pantera, Naval Ravikant, Floodgate, Zcash Co-founder, Polychain, Vitalik Buterin, Arthur Breitman, Bitmain, Da Hongfei, Elad Gil, Linda Xie, Fred Ehrsam, …

Series A (10/2018): Huy động $30M (vốn chủ sở hữu) từ Intel Capital, Paradigm (Led), Sequoia, DCVC, Atomico, Wing, Multicoin Capital, Consensys, Coinbase Ventures, Collaborative Fund, Semantic Ventures, Scalar Capital.

Series B (3/2021): Huy động $75M (vốn chủ sở hữu) từ Paradigm (Led) và các nhà đầu tư khác.

Giải pháp của StarkWare

Rollup và ZK-Rollups

Để hiểu được phương pháp mà Starkware đưa ra cho quá trình hoạt động, chúng ta sẽ cần hiểu về Rollup và ZK-Rollup. Trong đó, Rollup là giải pháp giúp các giao dịch trên Sidechain được xử lý hiệu quả, nhanh chóng, đồng thời có thể “gói” hay “cuộn” các dữ liệu giao dịch lại thành SNARK – bằng chứng mật mã để gửi lên Layer 1 – Ethereum. Và Sidechain vẫn hoạt động độc lập với tư cách là Blockchain có khả năng tương thích với Ethereum.

Rollup được đánh giá rất cao về khả năng bảo mật và độ hiệu quả trong quá trình xử lý giao dịch. Nó tiếp tục được chia thành 2 loại là Optimistic Rollups và ZK-Rollups:

• Optimistic Rollups: Sau khi xử lý giao dịch trên Sidechain, dữ liệu giao dịch được gửi về Ethereum với trạng thái chính xác. Người xác nhận sẽ có khả năng khiếu nại hay thực hiện các tranh chấp liên quan đến tính đúng đắn của giao dịch. Khi yêu cầu này xuất hiện, hệ thống sẽ lặp đi lặp lại quá trình kiểm tra, so sánh cho đến khi hợp lệ.
• ZK-Rollups: Sau khi xử lý giao dịch trên Sidechain, dữ liệu giao dịch và SNARK được gửi về Ethereum. Trong đó, chỉ khi bằng chứng được xác thực các giao dịch mới được ghi nhận là đã hợp lệ.

Hay nói cách khác, đối với ZK-Rollups, dữ liệu chỉ đảm bảo hợp lệ khi nó được đi kèm với bằng chứng. Trong khi đó, dữ liệu của Optimistic Rollup được mặc định sẵn là “đúng” cho đến khi nó được chứng minh là không hợp lệ. Chính bởi sự khác biệt này mà Optimistic Rollup và ZK-Rollup có những thế mạnh riêng:

• Optimistic Rollup: Giải pháp này khiến các giao dịch được xử lý lâu hơn so với ZK-Rollup bởi dữ liệu cần được đối chiếu nhiều lần (thông thường là 7 ngày). Tuy nhiên, nó có khả năng hòa nhập và tương tác với dự án tốt hơn.
• ZK-Rollups: Giải pháp này có thể xử lý giao dịch rất nhanh với SNARK. Tuy nhiên, SNARK cũng chính là một hạn chế khiến giải pháp này khó tương thích và tích hợp với các dự án hơn.

Hướng giải quyết của Starkware

Như đã đề cập, dự án này lựa chọn ZK-Rollup là một trong những công nghệ chính. Bởi vậy, nó có thể đảm bảo được tốc độ giao dịch một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh ZK-Rollup, dự án cũng kết hợp thêm Validium – một giải pháp mở rộng khác. Cơ chế hoạt động của Validium cũng tương tự như ZK-Rollups là sử dụng công nghệ Zero Knowledge. Sự khác biệt giữa hai công nghệ này nằm ở tính khả dụng dữ liệu. Trong khi dữ liệu của ZK-Rollups có sẵn trên chuỗi thì dữ liệu của Validium là ngoài chuỗi.

Việc kết hợp hai công nghệ này giúp chuỗi chính được giảm tải nhiều hơn, đồng thời cho phép người dùng thực hiện được giao dịch đối với cả On-chain và Off-chain. Tuy nhiên, nó cũng đối mặt với rủi ro bảo mật bởi dữ liệu không kế thừa được sự bảo mật tốt nhất từ Layer 1.

Cách hoạt động của StarkWare

Quá trình xử lý giao dịch trên StarkWare như sau: StarkEx Service là nơi nhận tất cả các giao dịch và chịu trách nhiệm tổng hợp, phân loại chúng thành các đợt. Dữ liệu này sau đó sẽ được gửi đến SHARP. SHARP sử dụng ngôn ngữ Cairo để tạo Bằng chứng giao dịch và gửi nó đến StarkEx Verifier. Tại đây, tính hợp lệ giao dịch sẽ được xem xét và bằng chứng sẽ được xác thực. Khi mọi quá trình hoàn tất, trạng thái giao dịch trên StarkEX sẽ được chấp nhận và thực hiện.

Tóm tắt lại, chúng ta có những thành phần sau:

• Ứng dụng (Off-chain): Nhận yêu cầu Off-chain từ người dùng và xác định phương thức thực thi.
• StarkEx Service (Off-chain): Phân phối, tổng hợp giao dịch, tác vụ và cập nhật trạng thái hệ thống.
• SHARP: cung cấp thông tin đăng nhập, nhận yêu cầu bằng chứng, xuất ra bằng chứng xác nhận tác vụ.
• StarkEx Verifier (On-chain): kiểm tra tính hợp lệ của bằng chứng.
• Hợp đồng StarkEx (On-chain): Cập nhật trạng thái nhiệm vụ.

SNARKs và STARKs

Thay vì sử dụng bảo mật SNARK như các Rollups truyền thống, StarkWare tạo ra STARK – phiên bản nâng cấp để tối ưu hóa thời gian xác thực với chi phí cao hơn. Đây cũng là lý do StarkWare cần đến ngôn ngữ khác để có khả năng tương tác tốt nhất với STARK – Cairo và Warp. Trong đó, Cairo có hiệu quả cao hơn Solidity trong việc mở rộng hiệu quả và tương tác với STARK. Điểm trừ của Cairo là không thân thiện với các Dev. Để giải quyết vấn đề này, Warp đã được StarkWare sử dụng để di chuyển dễ dàng hơn từ EVM sang Cairo, bước đầu giải quyết được câu chuyện tương thích EVM cho hệ thống.

Các sản phẩm của Starkware

Để tìm hiểu được những giải pháp mà Starkware đem lại, chúng ta sẽ điểm qua những sản phẩm quan trọng nhất của Starkware như sau:

Cairo

Cairo ra mắt vào tháng 7 năm 2020, sở hữu kiến trúc CPU kết hợp với STARK để tạo ra một proof system. Tại đây, thay vì sử dụng các lược đồ, bạn có thể mô tả việc tính toán bằng cách sử dụng Code. Nói cách khác, anh em có thể hiểu đây là ngôn ngữ lập trình tính toán chung của Starkex & Starknet. Các Protocol và Dapp sau này xây dựng trên Starkex & Starknet đều sẽ sử dụng ngôn ngữ này.

SHARP

Hệ thống SHARP cho phép tập hợp các Cairo programs khác nhau nhằm tạo ra proof cho tất cả các program đó. Những proof này sẽ được đưa lên Ethereum để xác minh bởi STARK verifier (Smart Contract trên Ethereum). SHARP được tạo ra để phục vụ việc giảm phí gas cho quá trình xác minh proof. Hiện tại, SHARP đang được triển khai trên mạng của Starkex.

VeeDo

Tính năng của VeeDo tương tự như VDF của Chainlink. Cụ thể hơn, VeeDo sử dụng công nghệ STARK để tạo ra trustless randomness có thể xác minh được. Một số ứng dụng của VeeDo có thể được kể đến như xổ số chơi game, lựa chọn người đứng đầu trong giao thức POS. Hiện tại, VeeDo đã hoạt động trên mainnet.

StarkNet & StarkEX

Đây có thể được coi là sản phẩm chính của Starkware đem lại giải pháp mở rộng cho Ethereum dựa vào công nghệ ZK Rollup. Sản phẩm này có thể được triển khai ở 2 chế độ khác nhau bao gồm:

• Chế độ ZK-Rollup: xuất bản dữ liệu Ethereum.
• Chế độ Validium: Sử dụng sidechain để xác minh tính khả dụng của dữ liệu.

Starknet và StarkEx là hai hệ thống riêng biệt trên cơ sở hạ tầng tương tự như Cairo, SHARP hay STARK. Khi StarkNet có khả năng hoạt động một cách ổn định, các dự án của StarkEx có thể sẽ trở thành Dapp trên StarkNet.

Hay nói cách khác, StarkNet là một permissionless decentralized ZK-Rollup – một phiên bản đầy đủ còn StarkEx là một phiên bản của StarkNet được tùy chỉnh để có khả năng phục vụ cho Trading. Anh em có thể tìm hiểu cụ thể hơn về hệ sinh thái của StarkNet và StarkEx tại đây.

Roadmap

Dự án Starkware hiện đã công bố roadmap với các bước như sau:

Bước 0 – Foundation

Đây là giai đoạn Starkware tập trung cho việc hoàn thiện các xây dựng liên quan đến công cụ cơ sở hạ tầng như Cairo hay phát triển phần mềm Stark. Bên cạnh đó, nền tảng StarkEx cũng được bắt đầu hoạt động

Bước 1 – Planets

Tại giai đoạn này, Starkware sẽ cho phép các Developer phát triển xây dựng và triển khai những ứng dụng có khả năng mở rộng trên StarkNet. Mỗi phiên bản StarkNet sẽ chỉ có khả năng chạy trên duy nhất một ứng dụng.

Developer chủ yếu tập trung vào việc phát triển nền tảng cốt lõi để sẵn sàng mở rộng và triển khai các bước tiếp theo.

Bước 2 – Constellations

Với giai đoạn này, StarkNet là một chain đã có đầy đủ chức năng để chạy được nhiều ứng dụng cùng một lúc với bất cứ nghiệp vụ tùy ý nào trên Ethereum. Mỗi phiên bản sẽ được điều hành bởi một nhà khai thác duy nhất.

Bước 3 – Universe: Bản tổng hợp phân cấp

Đây là giai đoạn cuối cùng trong quá trình phát triển của StarkNet: phân cấp hoạt động. Cụ thể hơn, tại thời điểm đó, Starkware đã có thể sẵn sàng cho triển khai các Smart Contract với phí gas thấp và tiềm năng mở rộng vô hạn.

Ngoài ra, Starkware cũng thông báo rằng chuỗi layer 3 có thể phát triển và tiếp tục cải thiện được khả năng mở rộng của cơ sở hạ tầng blockchain. Giải pháp của layer 3 vẫn là đem lại khả năng mở rộng, giảm phí gas trên Ethereum nhưng siêu cấp hơn.

Thông tin cơ bản về token

• Token Name: StarkWare Token.
• Ticker: STK.
• Blockchain: Ethereum.
• Token Standard: ERC-20.
• Contract: 0x4F4807759401B6B84fba9970A73331f21b97E7C2
• Token Type: Utility.
• Total Supply: 1,000,000,000 STK
• Circulating Supply: Updating…

Starkware Token có đáng đầu tư không?

Có thể thấy, Starkware nhận được sự quan tâm và đầu tư rất rộng rãi. Chỉ nhìn vào yếu tố này anh em cũng đã có thể phần nào hình dung được mức độ tiềm năng của dự án này trong việc đem lại những giải pháp thực sự hiệu quả cho Ethereum.

Bên cạnh đó, đội ngũ dự án của Starkware cũng là những cái tên uy tín, đảm bảo khả năng nghiên cứu và làm việc tốt với một giải pháp được coi là vô cùng phức tạp như ZK-rollup. Đối với sự chuyển mình của Ethereum, những gì được Starkware đưa ra là vô cùng tiềm năng để giúp các Layer 2 không chỉ tránh được khỏi cuộc thanh trừng mà còn mở rộng cánh cửa phát triển mạnh mẽ hơn cho các dự án này.

Tổng kết

Như đã giới thiệu ở đầu bài viết, các dự án layer 2 đều đang đứng trước một cuộc thanh trừng khốc liệt khi Ethereum thành công chuyển đổi từ POW sang POS. Tuy nhiên, các dự án sử dụng Rollup sẽ là những dự án đủ sức mạnh để tiếp tục tồn tại và phát triển ngay cả với quá trình “thay máu” của Ethereum.

Trong số đó, Starkware là một trong số ít những tổ chức có khả năng nghiên cứu và triển khai được công nghệ ZK-Rollup. Starkware đưa ra phương pháp để giải quyết được hai vấn đề cấp bách nhất đối với Blockchain là khả năng mở rộng và quyền riêng tư. Bằng việc xây dựng các sản phẩm quan trọng như Cairo, SHARP, Veedo, StarkNet, StarkEx, các bằng chứng mật mã của Starkware đảm bảo được sự ngắn gọn, minh bạch và bảo mật hậu lượng tử.

Trong suốt quá trình tìm hiểu, anh em có thể thấy Starkware và StarkNet có rất nhiều điểm tương đồng về đội ngũ phát triển, giải pháp sử dụng, … Điều này khá dễ hiểu do StarkNet là một sản phẩm thuộc Starkware, và nó cùng với các sản phẩm khác hướng đến đưa ra các giải pháp hiệu quả, an toàn, tối ưu đối với Blockchain Layer 1, cụ thể ở đây là Ethereum.

Với những chia sẻ trên, chắc hẳn anh em đã nắm được các thông tin cơ bản và quan trọng về Starkware là gì. Thông qua đó, anh em có thể quan sát một cách rộng hơn về toàn bộ công ty của Starkware, bên cạnh những sản phẩm đã rất nổi bật và phổ biến như StarkNet & StarkEx. Với sự tối ưu về giải pháp mà Starkware đưa ra, đây hứa hẹn sẽ là một dự án đem lại tương lai rộng mở cho layer 2 cũng như lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Chúc anh em thành công trong việc nắm bắt những cơ hội đầu tư với dự án này!

Bài viết cùng chủ đề

➤ dYdX là gì? 5 Điểm đặc biệt của sàn Dex dYdX

➤ 3 Lý do không nên đầu tư TWT Coin – Trust Wallet Token

➤Sàn PancakeSwap là gì? Cách kiếm thu nhập thụ động từ sàn pancakeswap