StarkNet là gì? Phân tích hệ sinh thái StarkNet và StarkEx

Starknet là gì, hệ sinh thái của StarkNet bao gồm những mảng nào và đang trong giai đoạn phát triển ra sao? Cùng tham khảo bài viết bên dưới để tìm hiểu kỹ hơn về StarkNet nhé!

StarkNet là gì?

Đây là một layer 2 của Ethereum, sử dụng giải pháp ZK – Rollup. Dựa vào đó, bất cứ Dapps nào cũng có thể vận hành, hoạt động và mở rộng quy mô không giới hạn; đồng thời đảm bảo được khả năng tổng hợp và bảo mật của Ethereum. Những đặc điểm này có được là nhờ vào sự hỗ trợ của công nghệ StarkWare – hệ thống STARK.

Contract và hệ điều hành trên StarkNet được viết bằng ngôn ngữ lập trình Cairo – một ngôn ngữ có khả năng hỗ trợ quá trình triển khai và mở rộng của Smart Contract, Dapps, hay bất cứ Logic nghiệp vụ nào. StarkNet hoạt động dựa trên Python – Sequencer/Node StarkNet và StarkNet OS – tương tự EVM. StarkNet có thể kết nối với Ethereum thông qua một Contract Solidity triển khai trên Ethereum.

Một số sản phẩm của StarkWare

Để anh em nắm được kỹ hơn về công nghệ StarkWave thì đây là một hệ thống bằng chứng (Proof) có khả năng xác minh và chứng minh computation (các tính toán). Cụ thể hơn, nó cho phép xử lý các phép tính vô cùng lớn nhưng có thể xác minh chúng một cách nhanh chóng nhờ việc tạo ra một bằng chứng STARK duy nhất. Bằng chứng này cũng có thể được sử dụng để xác minh tính hợp lệ của hàng nghìn phép toán ngoài chuỗi khi các Layer 2 kết hợp với nhau.

Tất nhiên, việc tính toán off-chain sẽ tăng khả năng tiết kiệm chi phí, đồng thời có thể mở rộng Blockchain mà không ảnh hưởng đến tính bảo mật của Blockchain cơ sở.

Những sản phẩm nổi bật của StarkWare có thể kể đến như: StarkEx, StarkNet, SHARP, VeeDo, Cairo.

• StarkEx: Đây là một giải pháp mở rộng trên Ethereum dành cho các sàn giao dịch tiền điện tử (phát triển bởi StarkWare). StarkEx được hỗ trợ bởi STARK và chứng thực tính hợp lệ của một loạt giao dịch bằng việc sử dụng các bằng chứng mật mã (giao dịch và chuyển khoản); đồng thời cập nhật commitment (cam kết) về trạng thái của sàn giao dịch trên chuỗi. Hay nói cách khác, StarkEx cho phép các sàn giao dịch cung cấp giao dịch không giám sát với chi phí thấp và tính thanh khoản cao trên quy mô lớn; đặc biệt là những giao dịch phức tạp như phái sinh (Future), NFT, …
• StarkNet: Như đã đề cập phía trên, đây là một giải pháp Layer2 của Ethereum. Điểm nổi bật của giải pháp này là cho phép User, Developer và các Node có thể tương tác với mạng StarkNet tương tự như trên Ethereum. Cụ thể, bất cứ ai cũng có khả năng triển khai ứng dụng riêng, User có thể gửi giao dịch, tương tác với Smart Contract và chạy các Node StarkNet cho mình. Bên cạnh đó, khi có những ứng dụng triển khai Contract Cairo, dự án sẽ không cần phải cân nhắc về cơ sở hạ tầng của Operator bởi StarkNet sẽ đưa hàng loạt giao dịch đi xử lý và thực hiện xác minh, đồng thời hỗ trợ tính khả dụng của dữ liệu Roll-up. Điều này khiến cho Rollup và bằng chứng STARK sẽ được ghi vào Ethereum.

-> Cả StarkEx và StarkNet đều là các giải pháp mở rộng quy mô dựa trên STARK, cung cấp khả năng mở rộng, bảo mật an toàn và phí gas thấp. Tuy nhiên, StarkEx là giải pháp phù hợp với một ứng dụng phần lớn độc lập và phù hợp với các API mà StarkEx cung cấp còn StarkNet phù hợp hơn cho giao thức yêu cầu tương tác đồng bộ với các giao thức khác hoặc có nhu cầu vượt xa những gì StarkEx cung cấp.

• SHARP: Hệ thống nào có thể tạo ra một Proof cho tập hợp các Cairo Program bằng cách thu thập dữ liệu của chúng. Proof này sau đó sẽ được đưa lên Ethereum và được xác minh bởi một STARK verifier. Toàn bộ quá trình này là để phục vụ mục đích làm giảm phí Gas của các giao dịch.
• VeeDo: Tương tự như VDF của Chainlink, VeeDo là một tính năng trustless randomness với khả năng xác minh dựa vào công nghệ STARK – hay còn được hiểu là “xổ số không tin cậy”.
• Cairo: Như đã đề cập, đây là ngôn ngữ tính toán và lập trình chung của StarkEx và StarkNet. Mọi Dapps, Protocol xây dựng tại đây đều phải sử dụng ngôn ngữ này.

Tokenomics

Chi tiết về Token StarkNet

Token name: StarkNet

Phân bổ Token StarkNet

• Unallocated (chưa phân bổ): 8.1%
• Foundation: 10%
• Grants: 12%
• StarkWare Investors: 17%
• Core Contributors: 32.9%
• Community Provisions: 9%
• Community Rebates: 9%
• Donations: 2%
• Ứng dụng của Starknet

Quản trị

• Thanh toán phí giao dịch trên StarkNet
• Tham gia vào cơ chế đồng thuận của StarkNet

Cộng đồng

Các kênh thông tin và cộng đồng hiện nay của StarkNet:

• Website: https://starknet.io/
• Twitter: https://twitter.com/Starknet_Intern
• Medium: https://medium.com/starkware/starknet/home
• Github: https://github.com/orgs/starkware-libs/repositories

Các thông số có thể được theo dõi tại explorer của StarkNet: zkscan.io/

Roadmap và một số thông tin khác

Dựa theo Roadmap và những chặng đường mà StarkNet đã đi qua, anh em có thể tham khảo một số dấu mốc nổi bật sau:

• 06/2020: StarkEx v1.0 – Phiên bản của công nghệ StarkEx được ra mắt và sử dụng lần đầu tiên.
  VeeDo – Mainnet Launch của VeeDo.
• 08/2020: Cairo ra mắt người dùng.
• 12/2020: StarkEx 2.0 – Hai sản phẩm đầu tiên được triển khai trên StarkEx 2.0 bao gồm ImmutableX and dYdX.

Lộ trình phát triển

• Step 0 – Cơ sở (đã hoàn thành)
• Step I – Planets: Single-App Rollups – cho phép các Developer xây dựng và triển khai ứng dụng có thể mở rộng của riêng họ trên hệ thống.
• Step II – Constellations: Multi-App Rollups – hỗ trợ nhiều ứng dụng có thể cùng triển khai trên StarkNet và truy cập một trạng thái Layer2 chung, mục đích là làm tăng tương tác giữa các ứng dụng, giảm chi phí.
• Step III – Universe: Decentralized Rollup – phân cấp hoạt động.

Đội ngũ phát triển

Đội ngũ phát triển của StarkNet đồng thời là đội ngũ phát triển StarkWare. Trong đó, có thể kể đến những gương mặt chính như Eli Ben-Sasson (Co-Founder, President tại Starkware), Uri Kolodny (Co-Founder, CEO tại Starkware), Michael Riabzev (Co-Founder, Chief Architect tại Starkware), Alessandro Chiesa (Co-Founder, Chief Scientist tại Starkware). Họ đều là những người đã có thâm niên hoạt động và kinh nghiệm nhất định trong mảng công nghệ và đặc biệt là về giải pháp ZK-rollup.

– Eli Ben-Sasson: Eli đã giữ các vị trí nghiên cứu tại nhiều Viện nghiên cứu cao cấp như MIT, Harvard, Princeton, và là giáo sư CS tại Technion. Ông là người có nghiên cứu sâu sắc về bằng chứng mật mã và Zero Knowledge Proof of Computational kể từ khi nhận bằng tiến sĩ về khoa học máy tính lý thuyết vào năm 2001 từ đại học Hebrew.

– Uri Kolodny: Uri sở hữu bằng MBA của MIT Sloan và bằng B.Sc. (Magna cum Laude) về khoa học máy tính của đại học Hebrew. Ông đồng thời cũng là nhà đồng sáng lập cho một số công ty công nghệ có thể kể đến như Mondria (nhà phát triển các công cụ trực quan hóa dữ liệu lớn) và OmniGuide (công ty MIT phát triển sợi quang học cho phẫu thuật nội soi).

– Michael Riabzev: Michael có 14 năm kinh nghiệm trong việc phát triển phần mềm tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu của IBM và Intel. Ông sở hữu bằng tiến sĩ khoa học máy tính từ Viện công nghệ Technion Israel. Đây cũng là nơi ông phát triển các hệ thống thực tế để hoàn thiện được tính toàn vẹn của Zero Knowledge Proof of Computational

– Alessandro Chiesa: Alessandro cũng là một nhà nghiên cứu với các lĩnh vực về độ phức tạp, mật mã và bảo mật hay các cơ sở lý thuyết và triển khai thực tế của Zero Knowledge Proofs. Alessandro là tác giả của libsnark, thư viện mã nguồn mở hàng đầu cho Succinct Zero Knowledge Proofs và là người đồng phát minh ra giao thức Zerocash. Alessandro là nhà khoa học sáng lập công ty Zcash. Ông đã nhận được bằng Tiến sĩ trong Khoa học Máy tính, từ MIT và B.Sc. – bằng Khoa học Máy tính và Toán học.

Ngoài 4 nhà sáng lập xuất sắc, đội ngũ Developer của StarkNet còn bao gồm 40 thành viên khác là những kỹ sư có kinh nghiệm và chuyên môn cao trong ngành công nghệp Blockchain. Bên cạnh đó, Ban cố vấn của StarkNet cũng bao gồm những giáo sư, phó giáo sư với chuyên môn và nghiệp vụ liên quan như Avi Wigderson, Madhu Sudan, Shubhangi Saraf, Swastik Kopparty.

Đối tác và các nhà đầu tư:

Tính đến thời điểm hiện tại, StarkWare đã thực hiện được nhiều vòng đầu tư, nhận được sự quan tâm của nhiều quỹ trên thị trường và huy động được khoảng hơn $111M từ khi thời điểm thành lập. StarkWare còn nhận được tài trợ từ Ethereum Foundation để thực hiện mở rộng mạng lưới của Ethereum với số tiền là $12M.

Cụ thể, Funding Rounds của StarkWare có thể được kể đến như sau:

• Seed Round (01/2018): Huy động được $6M (vốn chủ sở hữu) từ Naval Ravikant, Pantera, MetaStable, Polychain, Floodgate, Vitalik Buterin, Arthur Breitman, Zcash Co-founder, Da Hongfei, Elad Gil, Bitmain, Linda Xie, Fred Ehrsam, …
• Series A (10/2018): Huy động $30M (vốn chủ sở hữu) từ Intel Capital, Paradigm (Led), Sequoia, DCVC, Atomico, Wing, Coinbase Ventures, Consensys, Multicoin Capital, Scalar Capital, Collaborative Fund, Semantic Ventures.
• Series B (3/2021): Huy động $75M (vốn chủ sở hữu) từ Paradigm (Led) và một số nhà đầu tư khác.

Các mảnh ghép trong hệ sinh thái StarkNet là gì?

StarkNet là một hệ sinh thái trong số rất nhiều hệ sinh thái khác thuộc StarkWare. Tại phần này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về những mảnh ghép trong hệ sinh thái này nhé!

DEX

Thông thường, AMM DEX sẽ là mảnh ghép đầu tiên mà một hệ sinh thái cần hoàn thiện nhằm sẵn sàng cho sự bùng nổ bất cứ lúc nào của những mảng khác. Đối với StarkNet, mảnh ghép này đang trong thời gian đầu hoàn thiện, đồng thời cũng là giai đoạn phát triển các Player chính lớn nhất đầu tiên. Một số dự án về sàn DEX nổi bật trên StarkNet có thể kể đến như: Starkswap, Jediswap, mySwap, Zigzag, …

Lending

Vai trò của Lending đối với một dự án là khả năng tăng độ hiệu quả của lượng vốn có trong hệ. Sự có mặt của Lending có thể mở ra khả năng phát triển tốt hơn cho nhiều ứng dụng trong tương lai như Farm Leverage, Derivatives, … hiện tại, dự án làm về Lending trên StarkNet có thể kể đến zkLend – một dự án Lending dạng Money-market (hiện chưa có testnet và sản phẩm ra mắt cho người dùng).

Cơ sở hạ tầng

Các mảnh ghép về cơ sở hạ tầng trên StarkNet hiện vẫn đang trong giai đoạn phát triển và vẫn có khả năng phục vụ tốt cho các ứng dụng khác. Tuy nhiên, quá trình phát triển hay scale lượng ứng dụng khác sang StarkNet có thể gặp khó khăn do sử dụng ngôn ngữ lập trình Cairo.

Những cơ sở hạ tầng trên hệ sinh thái StarkNet bao gồm:

• Bridge: Các Bridge đang trong giai đoạn Testnet và có nhiều tiềm năng phát triển có thể kể đến Kubri, Qasr, Suez, …
• Explorer: Việc track giao dịch và kiểm tra các thông tin trong hệ hiện đã có trên hệ dựa vào nhiều Chart Visualize hoạt động như biểu đồ thể hiện tổng khối lượng giao dịch, biểu đồ tổng lượng ví, …
• Ví: Hiện tại, Metamask vẫn là ví phổ biến nhất được sử dụng để lưu trữ tài sản và tương tác với ứng dụng trên hệ sinh thái.
• Cơ sở hạ tầng cho DAO: Các ứng dụng cơ sở hạ tầng để voting DAO như Snapshot, Zorro Protocol vẫn đang trong quá trình phát triển. Ngoài ra, còn có thể kể đến Bibliotheca – một dự án NFT trên Ethereum nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng dành riêng cho Loot.

Game/NFT

• Game: Influence, Realms, Dope Wars, Game of Blocks, bitmapbox, Eykar, Phi Φ, The Ninth.
• Dự án NFT Marketplace:

• Oasis: Đây là dự án NFT Market đầu tiên trên StarkNet (testnet).
• Mint Square: Một platform cho NFT issue trên StarkNet (testnet).
• NFTflow: Ứng dụng tạo thanh khoản cho NFT.
• Briq: Ứng dụng hỗ trợ xây dựng NFT.

• Nền tảng xây dựng game: ImmutableX – một nền tảng phát triển gaming trên StarkNet và là nền tảng gaming đầu trên StarkWare, nhận được nhiều sự chú ý của thị trường.

Một số mảnh ghép khác

• Yield aggregator: Fuji DAO hiện đây là dự án yield aggregator đầu tiên và duy nhất.
• Derivatives: ZkX – Dự án làm về Derivatives. (chưa rõ các thông tin khác).
• Launchpad: ZkPad – Dự án launchpad. (chưa đi vào hoạt động).
• Betting: iBetYou – Dự án làm về đánh cược.

Tổng kết và tiềm năng của StarkNet

Tổng kết

StarkNet hiện đang ở trong giai đoạn đầu của hệ sinh thái với những ứng dụng cơ bản nhất của DeFi đã được phát triển nhưng chưa ra mắt. Trong số đó, DEX là mảnh ghép nhận được sự quan tâm nhiều nhất trong giai đoạn Testnet. Anh em cũng có thể theo dõi các thời điểm ra mắt sản phẩm DEX hay các chương trình Liquidity Mining để ape-in kiếm lợi nhuận.

Đối với các cơ sở hạ tầng, các mảnh ghép cũng đang xuất hiện dần đầy đủ. Tuy nhiên, hệ sinh thái của StarkNet vẫn chưa thực sự hoàn thiện do thiếu đi một số ứng dụng như Yeild Aggregator, Launchpad, … hay một số ứng dụng cao hơn trong DeFi như Options, Derivatives, Social Network, Gaming, …

Tiềm năng phát triển

Như đã đề cập phía trên, StarkNet có khả năng sẽ cần phát triển và ra mắt các sản phẩm về Lending, DEX, Launchpad, Yield Aggregator, Yield Farm và lần lượt phát triển các mảng khác như GameFi, Social Network, Metaverse, …

Sắp tới, anh em có thể tìm thấy cơ hội đối với dự án sắp Launch của DeFi với nhiều chương trình dành cho User như Farming, Liquidity Mining hay Airdrop, …

Với những chia sẻ trên, hy vọng anh em đã nắm được chi tiết về StarkEx, StarkNet là gì, hiểu được cách hoạt động của những nền tảng này cũng như công nghệ StarkWare. Thông qua đó, anh em có thể theo dõi kỹ hơn về các thông tin ra mắt sản phẩm của StarkNet để “nhanh tay” chớp lấy những cơ hội đầu tư nhé! Chúc anh em thành công!

Bài viết cùng chủ đề

➤ Agoric là gì? Có còn cơ hội tăng trưởng trong 2023

➤ 7 Tiêu chí “Bất biến” để chọn Coin ngon

➤ zkSync là gì? Hệ sinh thái quan trọng của Ethereum