DeFi là gì? Những dự án DeFi nổi bật nhất hiện nay

DeFi là một yếu tố vô cùng quan trọng giúp hoàn thiện sự phong phú và đa dạng của thế giới cryptocurrency. Vậy DeFi là gì, chúng hoạt động như thế nào, và có những dự án nào đáng được chú ý hiện nay? Cùng tham khảo bài viết sau để có những tìm hiểu chi tiết hơn về DeFi nhé!

DeFi là gì?

DeFi hay Decentralized Finance là tài chính mở/ tài chính phi tập trung. Đây là nơi các thị trường, tổ chức, và công cụ tài chính được quản lý phi tập trung.

DeFi và CeFi

Để hiểu rõ hơn về DeFi, hãy cùng đặt ra một vài so sánh giữa DeFi và CeFi (Centralized Finance – Tài chính tập trung). Nếu trong CeFI, những hoạt động như vay mượn, chuyển khoản, thanh toán hóa đơn, gửi tiết kiệm được xử lý thông qua một bên trung gian, hay được quản lý tập trung (thông qua ngân hàng trung ương, thể chế tài chính hay chính phủ, …) thì những hoạt động này trong DeFi sẽ không chịu sự quản lý của bất cứ công ty hoặc tổ chức nào. Bên cạnh đó, CeFi thường đi kèm với “custodial” (ủy thác) còn DeFi đi kèm với “Non – Custodial” (không ủy thác).

CeFi là những hình thức, hoạt động tài chính đã quá quen thuộc với mỗi chúng ta, dễ dàng được tiếp cận và được bảo vệ bởi pháp luật và thể chế. Tuy nhiên, việc thông qua sự quản lý của một bên trung gian khiến chi phí cần có để hoạt động của CeFi khá cao và không phải ai cũng có thể tham gia những hoạt động này.

Trong khi đó, DeFi có thể tận dụng tốt được tính minh bạch và tính phi tập trung của Blockchain để tạo ra một môi trường tài chính mở. Trong đó, các tài sản là những token nằm trong hệ sinh thái của Blockchain. Bất cứ ai cũng có thể tiếp cận và sử dụng những dịch vụ tài chính tại đây.

Cách hoạt động của DeFi là gì?

Câu hỏi đặt ra lúc này là nếu hoạt động với tính phi tập trung và tự do hoàn toàn, không phụ thuộc vào bất cứ trung gian nào thì các dịch vụ tài chính sẽ được quản lý và kiểm soát như thế nào? Liệu nó có thể vận hành chỉ bằng việc những người tham gia tin tưởng lẫn nhau không?

Trên thực tế, tính phi tập trung và tự do của DeFi có được là nhờ cơ chế vận hành của Blockchain. Trong đó, các dữ liệu giao dịch sẽ được lưu trữ theo dạng khối và liên kết với nhau thông qua những hàm băm. Mỗi Node (máy tính) trong hệ thống sẽ nắm giữ một bản sao lưu và có trách nhiệm tìm hàm băm để liên kết các khối. Bạn có thể tham khảo cơ chế vận hành của Blockchain để hiểu chi tiết hơn. Tuy nhiên, về cơ bản, với thuật toán và sự góp mặt của vô số Node những dữ liệu giao dịch sẽ đảm bảo được tính bảo mật, công bằng, minh bạch, khó có thể bị sửa chữa hoặc tấn công. Đây chính là những lợi thế mà DeFi tận dụng được từ hệ thống Blockchain.

Tuy nhiên, DeFi vẫn cần có thêm một yếu tố khác để đảm bảo các hoạt động tài chính có thể được thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả giữa những người tham gia. Đó là Smart Contract. Đây là một dạng hợp đồng có chứa những điều khoản và sẽ tự động thực hiện lệnh giao dịch khi điều khoản được thỏa mãn. Vai trò của hợp đồng cũng tương tự như một bên trung gian như ngân hàng trung ương hay chính phủ; tuy nhiên, nó có thể hoạt động một cách chính xác hơn, nhanh chóng hơn, và không bao giờ để xảy ra những vấn đề gian lận, tham nhũng, … 

Như vậy, với những lợi thế của Blockchain và Smart Contract, những hoạt động tài chính có thể được diễn ra một cách nhanh chóng, tối ưu, minh bạch và an toàn. Đó chính là cách mà DeFi hoạt động.

Các thành phần trong DeFi

Tính đến thời điểm hiện tại, DeFi đã có những phát triển rất phong phú trên nhiều hệ sinh thái khác nhau. Một số thành phần cơ bản xuất hiện trong DeFi có thể được kể đến như sau

Decentralized Stablecoins

Stablecoin chắc hẳn là một đồng quen khá quen thuộc nếu anh em đã có những tìm hiểu nhất định về Cryptocurrency. Đây là một loại tiền điện tử không chịu ảnh hưởng của sự biến động giá, bằng cách neo theo một tài sản ổn định như Fiat Money (tiền pháp định), hàng hóa (vàng, bạc, …) hoặc một số đồng tiền mã hóa khác. Một ví dụ điển hình của Stablecoin là USDT, được cố định bởi giá trị của USD.

Trong thế giới Crypto với sự biến động giá lớn của những đồng coin, Stablecoin được coi là một tài sản giúp chuyển giao giá trị ngang hàng, và được phát hành theo hình thức phi tập trung. Chúng có thể được phát hành dựa trên thế chấp là commodity tập trung như đô la hoặc vàng. Chúng cũng có thể được phát hành với thế chấp là các loại coin khác hoặc thông qua Governance token của hệ thống.

Một số dự án mà anh em có thể tham khảo trong phân khúc này bao gồm: MakerDAO (MKR), Just (JST), Terra (LUNA), Reserve (RSR), Venus (XVS), Kava (KAVA).

20+ Cách đầu tư tiền điện tử cho người mới bắt đầu – Nhanh kiếm được tiền

DEX (Decentralized Exchanges)

Đây là những sàn giao dịch phi tập trung mà chắc hẳn anh em đều đã từng được nghe qua. Tại đây, mọi hoạt động giao dịch đều sẽ được diễn ra ngang hàng trên Blockchain, không cần thông qua bất cứ bên thứ 3 nào. Sàn DEX đã được phát triển từ năm 2017 với vô số loại khác nhau.

Một số dự án nổi bật về DEX có thể kể đến như Sushiswap (SUSHI), 1Inch, Balancer (BAL), Uniswap (UNI), Curve (CRV).

Decentralized Insurance

Đây là nền tảng mà người dùng có thể tham gia những bảo hiểm phi tập trung trong ứng dụng DeFi. Tuy nhiên, thay vì chỉ có 2 bên tham gia như đối với bảo hiểm truyền thống, bảo hiểm phi tập trung sẽ bao gồm 3 bên liên quan, bao gồm:

• Người mua bảo hiểm: Đây là những người có nhu cầu mua bảo hiểm với mục đích là bảo vệ bản thân trước những rủi ro trong thế giới crypto. Khi họ sở hữu bảo hiểm, họ sẽ nhận được bồi thường theo Smart Contract, nếu những sự cố xảy ra thỏa mãn những điều khoản trong hợp đồng.
• Người đánh giá rủi ro: Khác với bảo hiểm truyền thống khi bảo hiểm chủ yếu đến từ đại lý, công ty bảo hiểm, bảo hiểm phi tập trung đến từ những người đánh giá rủi ro. Đây là những người bỏ tiền ra để bảo hiểm cho người khác. Như vậy, khi bạn mua bảo hiểm, số tiền đó sẽ được chia cho những người đánh giá rủi ro.
• Người đánh giá yêu cầu bồi thường: Đây là những người sẽ đưa ra xem xét và đánh giá về yêu cầu bồi thường của anh em.

3 bên này sẽ phối hợp với nhau để vận hành nền tảng và phân chia rủi ro cho toàn bộ hệ thống bảo hiểm.

Một số dự án nổi bật trong phân khúc này là Hakka Finance (3F Mutual), Nexus Mutual, Yearn Insurance, Opin.

Decentralized Lending and Borrowing

Đây là nền tảng vay và cho vay phi tập trung; trong đó, Lender hay Depositors là những người sử dụng tiền hoặc tài sản để cho vay với tỉ lệ lãi suất nhất định; vốn gốc và lãi suất thỏa thuận sẽ được trả lại cho họ sau một khoảng thời gian thỏa thuận tương ứng. Ngược lại, Borrowers hay Loan Takers là những người vay tiền hoặc vay tài sản từ Lenders; đồng thời có trách nhiệm trả lãi cho số tài sản mà họ đã vay theo tỉ lệ và thời gian thỏa thuận.

Một số dự án về Decentralized Lending and Borrowing có thể kể đến như AAVE, Osis, MakerDAO, BZRX, Compound, Fulcrum, Dharma.

Liquidity Mining

Đây là hình thức đã trở nên phổ biến từ khoảng tháng 7 năm 2020 và thường được biết đến với từ khóa là Yield Farming. Tại đây, người dùng có thể kiếm được những khoản thu nhập thụ động bằng cách cung cấp tính thanh khoản đồng coin cho sàn giao dịch; đổi lại, họ sẽ nhận được những Governance token như một dạng phần thưởng. Đối với Yield Farming, người dùng cũng có thể tạo ra được nguồn lợi nhuận đáng kể từ tài sản crypto của chính mình bằng việc cung cấp thanh khoản cho giao thức DeFi.

Decentralized Derivatives

Derivatives là phái sinh. Đây là một hợp đồng giao dịch đã tồn tại trong tài chính truyền thống, khi những bên liên quan thực hiện hợp đồng giao dịch dựa trên giá trị tương lai của một tài sản cơ sở. Như vậy, họ không cần trực tiếp sở hữu tài sản đó, và lợi nhuận họ nhận được là sự chênh lệch và biến động giá của tài sản. Tài sản cơ sở ở đây có thể là cổ phiếu, trái phiếu, …

Khác với tài chính truyền thống, Decentralized Derivatives là giao dịch phái sinh dựa trên giá trị của các đồng crypto thay vì trái phiếu hay cổ phiếu. Trong giao dịch này, những người tham gia cũng không cần sở hữu đồng coin mà họ giao dịch dựa trên giá của những đồng tiền điện tử đó. Hay nói cách khác, những người tham gia phái sinh phi tập trung không sở hữu coin mà kiếm lợi nhuận từ việc tham gia những Smart Contract về giá của đồng coin đó.

Một số sản phẩm về decentralized derivatives có thể kể đến như dYdX hay Perpetual Protocol.

Synthetic Assets

Đây là một loại hình phái sinh mới, có thể được gọi là tài sản tổng hợp. Cụ thể hơn, tài sản này là những token đại diện kỹ thuật số cho các phái sinh.

Trong phái sinh, các hợp đồng tài chính là công cụ cung cấp khả năng tiếp xúc tùy chỉnh đối với tài sản cơ bản hoặc vị thế tài chính. Những vị trí này chính là những vị trí mà synthetic asset là đại diện được token hóa.

Decentralized Oracles

Khác với những phân khúc kể trên, Oracles không trực tiếp liên quan đến tài chính hay giao dịch. Chúng là hệ thống cung cấp dữ liệu cho các Blockchain và Smart Contract theo thời gian thực. Vai trò của Oracles là giúp Blockchain và Smart Contract có thể tương tác với những dữ liệu bên ngoài hệ thống. Cụ thể hơn, nguồn dữ liệu của Oracle có thể được gửi đến Smart Contract và giúp chúng truy cập vào những dữ liệu thực nằm ngoài hệ sinh thái Blockchain. Những thông tin truy cập ngoài hệ thống có thể rất đa dạng, tuy nhiên, thông thường chúng là thông tin giá tài sản tại một thời điểm thực tế.

Một số dự án về Oracle có thể kể đến như Chainlink (LINK), Band Protocol (BAND), Tellor (TRB), DIA.

Làm thế nào để chọn được DeFi uy tín.

Thế giới crypto không chỉ sở hữu những đồng coin/token với mức biến động giá chóng mặt mà còn có vô số những dự án được ra đời mỗi ngày với tiềm lực và tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Như vậy, làm thế nào để anh em có thể chọn cho mình một hệ DeFi uy tín để sử dụng?

Để giúp anh em có được những lựa chọn tốt nhất, cũng tham khảo một số tiêu chí dưới đây.

• Đánh giá về Blockchain: Do được xây dựng trên Blockchain, nên đặc điểm của blockchain sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến DeFi. Anh em nên lựa chọn những DeFi được xây dựng trên những blockchain có khả năng mở rộng tốt, khả năng lưu trữ ổn định và tính bảo mật cao.
• Đánh giá về nhà đầu tư: Những DeFi được rót vốn bởi nhà đầu tư uy tín hay sở hữu đội ngũ phát triển dự án nhiều kinh nghiệm sẽ là những lựa chọn an toàn dành cho bạn. Bởi đây là những yếu tố vô cùng quan trọng để một hệ DeFi có thể ra đời và hoạt động một cách hiệu quả.
• Đánh giá về dự án, sản phẩm: Đây là yếu tố thực tế nhất mà bạn có thể nhìn nhận và đánh giá về một hệ DeFi. Lựa chọn DeFi sẽ là xứng đáng nếu chúng sở hữu những ứng dụng hay sản phẩm có tính ứng dụng cao, đáp ứng được nhu cầu người dùng hay đem lại nhiều trải nghiệm tốt.
• Đánh giá về TVL: TVL là lượng tài sản đang khóa trong ứng dụng DeFI. Con số TVL càng lớn, dự án này càng chứng tỏ được sức hấp dẫn và tiềm năng lớn với người dùng.

Hệ sinh thái DeFi trên Blockchain

Hiện tại, DeFi không phải là những dự án đơn lẻ mà chúng có thể cùng tồn tại trong một hệ sinh thái của một Blockchain với mức độ phân hóa cụ thể. Một số hệ sinh thái DeFi có thể được kể đến như sau:

Binance Smart Chain

Được hậu thuẫn bởi ông lớn Binance, Binance Smart Chain là một hệ sinh thái DeFi phát triển rất mạnh mẽ với nhiều dự án tiềm năng. Trong đó, rất nhiều sản phẩm đã thực sự đi vào hoạt động và có được thành quả nhất định như PancakeSwap. PancakeSwap tiền thân là một fork của Uniswap trên Binance Smart Chain, nhưng hiện nay, nó đã trở thành một hệ thống riêng với rất nhiều những tính năng hấp dẫn.

Solana

Những mảnh ghép tiêu biểu trong hệ sinh thái của Solana có thể kể đến như Raydium, Mercurial, Parrot, … Đây là hệ DeFi với nhiều tính năng và tiềm lực phát triển trong tương lai. Trong đó, Serum hiện đang là DEX cung cấp thanh khoản cho rất nhiều dự án. Với sự hậu thuẫn của Sam – Founder sàn FTX, Solana đang được hỗ trợ rất tích cực để phát triển nhiều dự án hơn cho hệ sinh thái.

Terra

Terra được biết đến với Stablecoin UST và hai sản phẩm nổi bật là Mirror Protocol và Anchor Protocol. Với tuổi đời khá non nớt và sức bật mạnh mẽ, Terra đã sở hữu mức TVL nằm trong top 5 blockchain có TVL cao nhất DeFi. Đây cũng là một trong hệ sinh thái sở hữu tiềm năng phát triển lớn trong thời gian sắp tới.

Với những chia sẻ trên, chắc hẳn anh em đã nắm chắc được về việc DeFi là gì, cũng như những dự án DeFi nổi bật, đáng được để mắt nhất hiện nay. Dựa trên những thông tin đó, hy vọng anh em sẽ có cho mình những lựa chọn phù hợp và kiếm được nhiều lợi nhuận thông qua những hoạt động tài chính phi tập trung. Chúc anh em thành công!

Bài viết cùng chủ đề

➤ 10 Kinh nghiệm đầu tư Altcoin hiệu quả

➤ Sàn PancakeSwap là gì? Cách kiếm thu nhập thụ động từ sàn pancakeswap

➤ Kinh nghiệm kiếm tiền từ Margin và Future